Рубрика: Հայոց լեզու 8

Հայոց լեզու

1.Նախադասությունները հնարավոր ձևերով կետադրի՛ր այնպես, որ տարբեր իմաստներ ունենան:

Անգղերի կռնչոցից վախեցած, ձիերը խլշեցին ականջները:

Անգղերի կռնչոցից, վախեցած ձիերը խլշեցին ականջները:

Ժայռի կատարին բազմած, արծիվն ակնդետ նայում էր երկնի լազուրին:

Ժայռի կատարին բազմած արծիվն, ակնդետ նայում էր երկնի լազուրին:

Այս անգամ ուրիշ կաս-կարմիր փողկապով էր, նոր ածիլված դեմքով անսովոր առույգ ու կենսուրախ:

Այս անգամ, ուրիշ կաս-կարմիր փողկապով, էր նոր ածիլված դեմքով, անսովոր առույգ ու կենսուրախ:

Տիկին Նվարդը` գլխին մի խայտաբղետ մեծ գլխարկ, ուրախ- ուրախ անցնում էր:

Տիկին Նվարդը, գլխին մի խայտաբղետ մեծ գլխարկ, ուրախ- ուրախ անցնում էր:

Օրիորդը գլուխը կախեց, մտածության մեջ ընկավ Սամվելը, նրա սիրելին փորձանքին էր ընդառաջ գնում:

Օրիորդը գլուխը կախեց մտածության մեջ ընկավ, Սամվելը` նրա սիրելին, փորձանքին էր ընդառաջ գնում:

Մանուկները գնում էին ծանոթ արահետով, որ տանում էր դեպի բուրգի քարանձավները, սիրելի և երկյուղալի վայրեր:

Մանուկները գնում էին ծանոթ արահետով, որ տանում էր, դեպի բուրգի քարանձավները, սիրելի և երկյուղալի վայրեր:

2.Ավելորդ բառերը գտի՛ր և նախադասություններն ուղղի՛ր:

ավանաբար հաջողությամբ կպսակվի նախարարի այս նոր ձեռնարկը երևի:

Հավանաբար հաջողությամբ կպսակվի նախարարի այս նոր ձեռնարկը

Սրա հիման վրա կլինի հիմքը:

Սրա վրա կլնի հիմքը։

Մի հատ լուրջ հակաճառություն ունեմ:

Մի լուրջ հակաջառություն ունեմ։

Պատմությունս վերաբերում է հենց քո ընկերոջ մասին:

Պատմությունս վերաբերում է հենց քո ընկերոջը։

Ի՞նչ բան է հրաբուխը:

Ինչ է հրաբուխը։

Ի՞նչ բան են մթնոլորտային ճակատները:

Ի՞նչ են մթնոլորտային ճակատները։

Հեռախոսը դա շքեղություն չէ:

Հեռախոսը շքեղություն չէ:

Նա պատերազմից հետո այդ կողմերը եկող աոաջին և միակ մարդն էր:

Նա պատերազմից հետո այդ կողմերը եկող աոաջին մարդն էր

Դու անպայման մեծ հաջողության կհասնես երևի:

Դու անպայման մեծ հաջողության կհասնես:

3.Նախադասության մեջ ձևով կամ իմաստով սխալ գործածված բառերն ուղղի՛ր:

Թռչունները կարողանում են չվել ինչպես երամներով, այնպես էլ առանձին անհատներով:

Թռչունները կարողանում են չվել երամներով։

Դաք չափազանցացնում եք վտանգը:

Դուք չափազանցնում եք վտանգը։

Խոսքը գնում է նրա մասին:

Խոսքը նրա մասին է։

Հաճելի տեսք չի թողնում:

Հաճելի տեսք չունի։

Բանն ինչո՞ւմն է,- հարցրեց ոստիկանը:

Բանն ինչում է, — հարցրեց ոստիկանը։

Գործը նրանում է, որ բոլորը մոռացել են ուխտի մասի:

Հարցը նրանում է, որ բոլորը մոռացել են ուխտի մասի:

Նախադասության մեջ շարադասության սխալ կա. ուղղի՛ր:

Որոշակիորեն արահետը ձգվեց բլուրն ի վեր, ու հասկացա, որ հասել ենք բլրի ստորոտին:

Որոշակիորեն արահետը ձգվեց բլուրն ի վեր, ու հասկացանք, որ հասել ենք բլրի ստորոտին:

Դանակով ծակծկող փշերն ու լիանաները կտրում ու ճամփա էր բացում ետրից եկողների համար:

Դանակով ծակծկող փշերն ու լիանաները կտրում ու ճամփա էր բացում ետևից եկողների համար:

Նա աղմկոտ էր շնչում, բայց անաղմուկ ոտքերը դնում էր փափուկ խոտի վրա:

Նա աղմկոտ էր շնչում, բայց ոտքերը անաղմուկ դնում էր փափուկ խոտի վրա:

Շատ հեշտ էր բարձրանում, կարծես հարթ քայլում էր ճանապարհով:

Շատ հեշտ էր բարձրանում, կարծես քայլում էր հարթ ճանապարհով:

Շատ լավ խոտերի բույնը քողարկում էին:

Խոտերի բույնը շատ լավ քողարկում էին:

4.Տեքստը կարդա՛ և քարի վրա պայմանագիր ստորագրելու արարողությունն այնպես նկարագրի՛ր, որ հավաստի հնչի (փորձի՛ր պահպանել պատմական կոլորիտը, արարողության հանդիսությունը , մասնակիցների հագուստ-կապուստը, զենք ու զրահը և այլն):

Ժնևում, ՄԱԿ-ի թանգարանում, ի թիվս բազմաթիվ այլ ցուցանմուշների, աշխարհում առաջին խաղաղ դաշնագիրն է պահվում: Այդ եզակի «փաստաթուղթը» մեր թվարկությունից առաջ 1290 թվականին է կազմվել, «ստորագրել են» եգիպտական փարավոնը և խեթերի թագավորը: Դաշնագիրը քարի վրա է փորագրված և տեքստի տակ ստորագրության փոխարեն երկու տիրակալների անձնական խորհրդանիշներն են քանդակված:

ՄԱԿ-ի թանգարանը որը գտնվում է Ժնևում, այնտեղ է գտնվում աշխարհում առաջին խաղաղ դաշնագիրը։ 1290 թվականին կազմվել է այդ եզակի «փաստաթուղթը»,եգիպտական փարավոնը և խեթերի թագավորնը «ստորագրել են»։փորագրված և տեքստի տակ ստորագրության փոխարեն երկու տիրակալների անձնական խորհրդանիշներն են քանդակված: (Դաշնագիրը քարի վրա է)

Рубрика: Հայոց լեզու 8

Միջանկյալ նախադասություններ

Արամը, մեր ուսուցիչներից մեկի որդին , նա իրեն խելոք չէ պահում։
Արամը իրեն խելոք չի պահում։

Արսենը, մեր աշակերտուհի Արմինեյի եղբայրը, այնքան էր փոխվել չճանաչեցինք։
Արսենը այնքան էր փոխվել չճանաչեցի։

Ուսուցիչը, նա երկար տարի է ինչ աշխատում էր այդ դպրոցում, բողոքում էր իր աշակերտական դասարանից
Ուսուցիչը բողոքում էր իր աշակերտական դասարանից։

Եվան, որպես համալսարանի լավագույն աշակերտուհի, հաղթեց համալսարանի օլիմպիադայում
Եվան հաղթեց համալսարանի օլիմպիադայում

Կրպակը, որը գտնվում էր գյուղի ներքևում, շատ համեղ հացաբուլկեղեն էր ստանում։
Կրպակը շատ համեղ հացաբուլկեղեն էր ստանում

Ռոզան, որը մասկակցում էր հայաստանի մրցումներին, գրավեց առաջին հորիզոնական։
Ռոզան գրավեց առաջին հորիզոնական։

Рубрика: Հայոց լեզու 8

Հայոց լեզու,8 րդ դասարան

Լրացնել բաց թոդնված տաււեբը՝ ր կամ ո.
Գալտւն է. կենսաթ…թի…, կա,..վ.. ան գարուն։ Մ…ափած բնությանը
դա+.թնամ I, դարդարկում դա…կա… գայնելտկ։ Կի…ճևրամ լսկամ է ա…ջի
ոԱնոցը. կագ…ի ա ա…յածի մռնչյունը. |պ…ծան ւրիղմի մեջ գորտերն են
կ…կ…ում։ Վերադառնում են ա…ագի|ներն ու կ…ունկները։ ԳԵւրերը հորդա–
նում են, փ…փ…ամ։ Թեև օդը դեռ սա…ս…ուն է, գո…շ, զանգա… ամպերը
հաճախ են պատում երկինքը, գ…գ…ում, անձրևում, միևնույնն է, տիեզերքն
ապ…ում է գարնանային հ…ճվանբ։ Ե…եսուն տարի այդպիսի սառնամանիքներ. մա…ախադ չէր եղել։
Եռօրյա դադարիդ հետո ամրոդամերձ հրապարակ են դուրս եկել զինավարժ պատանիները՝ հեծած ձիեր, որոնք կայտա… վրնջում են, և քամին փ…փ…ադնում է նրանդ քաշերը։ Մարտիկները կրունկներով խթանում
Են ձիերին, ստիպում սլանա)։ Պայ տա/։. Հովհաննեսը, կ…թնած պատին,
նայում է ու քրթմնջում.

-Ախ դուք, բա…բա…ոսներ, անասունին խնայել չգիտեք։
Մ…թմ…թում է, բայդ և անբա/։.բա… ժպտում։ «Ի՜՜նչ կտ…իճներ են,–
խորհում է նա – ք…տնաջանորեն մարզվեդին։ Սիրտս մ…մ…ում է, որ փոխանակ կռթվելու, հայրենին շենադնհլու՝ մարտի են դուրս գալու»։
Իսկ տղաները, ամեն կա…գ մոռադած, թ…չում են ջրերի վրայով,
թ…ջփոմ, ուրախ հ…հ…ում։ Մերթ ա…շավում են՝ պա., կով դեմքը ծածկած,
մերթ պա…կում ձիու փորի տակ, ապա թամբի վրա թ…վ…ում. միմյանդ
գ…գ…ում, թե ով կլինի հաղթողը։ Ադամն ա…շավում է՝ ինչ-որ երգ մ…մ…ա–
լով, Գներդ խոժոռ, հայադբն ուղղած ընկերներին, խոշո… ձեռքերում տա–
պա…, դիտում է մրդույթը։
Վարժանքը կշարունակվեր, եթե հրապարակ չմտներ մի շքեղ կա…ք։

3.Կետերի փոխարեն պահանջված ձևերով գրի՛ր փակագծում դրված բայերը:

Երգելով ձայնը գլուխն էրգցում: (երգել- ե՞րբ)
Ձիու սիրտը պայթել էր քուռակի համար վախենալով: (վախենալ-ինչի՞ց)
Թեյը տանելուց թափեց: (տանել-ե՞րբ)
Կենսախինդ մարդիկ վախենում են լուրջ կամ տխուր կամ ծանր երևալուց: (երևալ-ինչի՞ց)
Ու Մոսկվա գնալուց առաջ մի երկու օրով ման է գալիս հարազատ վայրերում: (գնալ-ինչի՞ց)

4.Տեքստը համառոտի՛ր՝ դարձնելով այն կարճ (3-4 նախադասությունից կազմված) հաղորդում՝ ստեղծված նոր սարքի մասին: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Մարդիկ ուզում են իրենց կյանքը հեշտացնել ու հետաքրքիր դարձնել: Նրանք անընդհատ մտածում են՝ ինչպե՛ս անեն, որ իրենց անհրաժեշտ իրերը միշտ իրենց մոտ լինեն: Եվ քանի գնում, անհրաժեշտ առարկաների ցանկն ավելանում է: Ճապոնական մի ֆիրմա սկսել է գրպանի հեռուստացույց արտադրել: Տեսնո՞ւմ եք, թե ուր է հասել մարդու պահանջը: Նոր սարքն ընդամենը երեք հարյուր հիսուն գրամ է կշռում: Այսինքն՝ երկու խնձորն ավելի ծանր կարող է լինել, քան այդ հեռուստացույցը: Դա շատ փոքր մարտկոցների օգնությամբ ինը ժամ անընդմեջ կարող է աշխատել: Հարմար է, չէ՞, գրպանում այդպիսի առարկա ունենալը. էլ ոչ շտապել է պետք ու ոչ էլ հուզվել: Որտեղ էլ լինես, սիրած ֆիլմը կամ հետաքրքիր հաղորդումը կդիտես:

Քանի որ մարդիկ ուզում են իրենց կյանքը հեշտացնել ու հետաքրքիր դարձնել, ցանկանում են, որ իրենց անհրաժեշտ իրերը միշտ իրենց մոտ լինեն: Ճապոնական մի ֆիրմա սկսել է արտադրել գրպանի հեռուստացույց, որը կշռում է 350 գրամ և փոքրիկ մարտկոցների օգնությամբ կարող է աշխատել 9 ժամ:

1.Գրի՜ր մտքերդ ՝ընտրելով թեմաներից որևէ մեկը․

Եղեք ազնիվ,բաց ու բարի

Չորս զվարճալի փաստ իմ մասին

Կյանքի ամենակարևոր դասը

Рубрика: Հայոց լեզու 8

Ամռան սպասումով

Ես իմ սովորության համաձայն, պլանավորում եմ շատ-շատ բաներ։ Բայց ցավոք, ոչ միշտ եմ դրանք իրականացնում։ Կախված է իմ օրվա ծանրաբեռնվածությունից։
Իհարկե, այս ամառվա համար էլ նույնպես, ես վաղուց կազմել եմ պլաններ։
Ես, անշուշտ, կմասնակցեմ պարի battle-ների։ Գրանցվել եմ տարբեր քասթինգների՝ սպասելով արձագանքի։

Գրքերից պլանավորել եմ կարդալ՝
Աղախինը՝

Վանականներն ունեն գաղտնիք՝

և <<դիակը գրադարանում>> գիրքը, որը գրել է իմ սիրելի Դետեկտիվ գրողներից մեկը՝ Ագաթա Քրիստին

Ինչպես մնացած իմ ամառները, այդպես էլ իմ այս ամառվա ընդացքում, գոնե մեկ անգամ կգնամ արտերկիր։ Ես չափազանց շատ եմ սիրում ճամփորդել, այն իմ համար մեկ հոբին է։

Ես սիրում եմ բացայհայտել տարբեր երկրների մշակույթները։

Рубрика: Հայոց լեզու 8

17.04.24

1.Նախադասությունները լրացրո՛ւ` կետերը փոխարինելով ուղղակի խոսքերով:

Հյուրն ուշադիր լսում էր ոգևորված ուղեկցի պատմությունը տաճարի մասին ու մտածում էր« Հիասքանչ է»:

Քաղցն անհամբեր էր դարձել նրան, ու լսելով տանտիրուհու շաղակրատանքը՝ մտքում ասում էր «Ինչի համար ուտելու բան չի տալիս»:

Արդեն ամեն ինչ պարզ էր ու հասկանալի. Նա գրեց «ես քեզնից հիասթափվել եմ»:

Ցուցանակն անտառում զբոսնել ցանկացողներին զգուշացնում էր «զգույժ լինել փողոցային շներից»:

Զարմացած նայում էր վիճող անծանոթներին ու մտածում «անդասիրակ են հաստատ»:

Վազում էր ծիածանի հետևից ու իրեն-իրեն շշնջում «տեսնես կհասնեմ»:

Սպասումից ձանձրացած՝ մտածում էր «հոքնեցի այս ամենինչից»:

Գրքում մի նախադասություն էր ընդգծված «Լավ առաջնորդ չեն ծնվում, այլ դառնում են»:

2. Ընդգծված նախադասությունը (հեղինակի խոսքը) գրի՛ր:
ա) ուրիշի ուղղակի խոսքից առաջ,

բ) ուրիշի ուղղակի խոսքից հետո: «Ես զգում էի,- պատմում է վեպի հերոսը,- թե ինչպես են սուզանավի պատուհանները, ջրի

ճնշմանը ենթարկվելով, ներս հրվում»: «Նավապետը մեղավոր է ճանաչվում, գրված էր դատական արձանագրության մեջ,- քանի որ ճանապարհը զիջելու ոչ մի հրաման չի տրվել»: «Եթե մարմինը լույսը չի կլանում, չի անդրադարձնում և չի բեկում,- գրված է գրքում,- ինքնըստինքյան անտեսանելի է»:

3. Տեքստը վերականգնի՛ր` նախադասությունների հաջորդականությունը փոխելով:

Նա պնդում է, որ եթե մարդը ժամանակի և տարածության «միջանցքը» մտնի, կհայտնվի նորից նույն տեղում, սակայն ավելի վաղ ժամանակակետում: Նրանցից մեկը լույսի արագությամբ պիտի շարժվի, պտույտ գործի ու նախնական դիրքին դառնա: Դոկտոր Քիփ Թոռնը Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտի առաջատար ֆիզիկոսներից է: Նա պաշտպանեց այն վարկածը, որ ժամանակի մեքենայի կառուցումը լիովին հնարավոր է: Դոկտոր Թոռնի ներկայացրած ժամանակի մեքենայի նախագծում այդ միջանցքը գտնվելու է երկու մետաղե սկավառակի միջև: Մի քանի տարի առաջ գիտական աշխարհում նա մեծ իրարանցում առաջացրեց:

Մի քանի տարի առաջ գիտական աշխարհում նա մեծ իրարանցում առաջացրեց:Դոկտոր Քիփ Թոռնը Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտի առաջատար ֆիզիկոսներից է:Նա պնդում է, որ եթե մարդը ժամանակի եւ տարածության «միջանցքը» մտնի, կհայտնվի նորից նույն տեղում, սակայն ավելի վաղ ժամանակակետում:Դոկտոր Թոռնի ներկայացրած ժամանակի մեքենայի նախագծում այդ միջանցքը գտնվելու է երկու մետաղե սկավառակի միջեւ:Նրանցից մեկը լույսի արագությամբ պիտի շարժվի, պտույտ գործի ու նախնական դիրքին դառնա:Նա պաշտպանեց այն վարկածը, որ ժամանակի մեքենայի կառուցումը լիովին հնարավոր է:

4. Անուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ ուղղակի և գրի՛ր, թե ընդգծված բառերից յուրաքանչյուրն ինչպե՛ս փոխեցիր: Օրինակ`

Արան ասաց, որ ինքը շատ արագ է վազում : — Ես շատ արագ եմ վազում,-Արան ասաց: (Որ շաղկապը դուրս եկավ, ինքը դարձավ՝ ես, վազում է դարձավ՝ վազում եմ): Փոքրիկ իշխանն ասում էր, որ ինքը միշտ ուզում է իմանալ, թե ինչո՛ւ են փայլում աստղերը: Թագավորն ասաց, որ իրեն բոլոր աստղերն են ենթարկվում: Ճանապարհորդը պատմում էր, որ ինքը կարող է գնել նոր հայտնաբերած աստղերը: Գործարար մարդը պնդում էր, որ ինքը կարող է գնել նոր հայտնաբերած աստղերը: Աշխարհագրագետը հարցնում էր, թե նորահայտ մոլորակի վրա օվկիանոս կա՞ արդյոք: Գայլը տեսավ, որ հովիվներն իրենց վրանում գառան միս են ուտում ու նախատեց, թե ի՛նչ հարայրհրոց կբարձրացնեին, եթե միս ուտողն ինքն լիներ:

Рубрика: Հայոց լեզու 8

8-րդ դասարան,հայոց լեզու

Որոշիչ

Որոշիչ ը գոյականական անդամի այն լրացումն է, որը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշ։

Օրինակ՝  Լուսավոր  երազների գրկում ճախրում էին  սիրահարված  պատանու հոգու թևերը։

Որոշիչը պատասխանում է ինչպիսի՞, ո՞ր, որքա՞ն հարցերին։ Որոշիչն արտահայտվում է հետևյալ ձևերով

1. գոյականով․

ուղղական հոլովով․

Օրինակ՝  Բժիշկ  Սարգսյանն ավարտեց վիրահատությունը։

սեռական հոլովով․

Օրինակ՝ Արամի  ձեռքի  ժամացույցը մեխանիկական է։

2. ածականով

Օրինակ՝ Աղջկա  հրե  աչքերը խելքահան էին արել տղային։

3. դերանունով

Օրինակ՝  Այս  հոդվածը շատերին կստիպի խոսել։

4. հարակատար և ենթակայական դերբայներով․

Օրինակ՝  Կարդացած  գրքերը դրել էր արկղում։

Ինձ  ժպտացող  աղջիկը դեռ դպրոցում է սովորում։

5. թվականով․

Օրինակ՝ Հինգ  աշակերտ մտավ դասարան։

6. մակբայով․

Օրինակ՝  Արագ  քայլքը կարող է վնասակար լինել։

Հատկացուցիչ

Հատկացուցիչը պատասխանում է  ու՞մ, ինչի՞, ինչերի՞  հարցերին։

Այն արտահայտվում է՝

գոյականով —  Արևը չորացնում է գետի խոնավությունը:  (Ակսել Բակունց)

դերանունով-  Սակայն ձեր մայրերն անհամեմատ ավելի բախտավոր են…  (Ավ. Իսահակյան)

գոյականաբար գործածված այլ բառերով (ածական, թվական, դերանուններ, որոշ դերբայներ։

Բացահայտիչ

Բացահայտիչ ունեցող գերադաս անդամը կոչվում է  բացահայտյալ ։ Բացահայտյալի ու բացահայտչի միջև եղած արտասանական դադարը բավականին ակնհայտ է և գրավոր խոսքում արտահայտվում է կետադրական նշանով (սովորաբար՝ բութով)։

  • Բացահայտիչը լինում է երեք տեսակ՝ բուն բացահայտիչ, մասնական բացահայտիչ և մասնավորող-պարագայական բացահայտիչ։
  • Բուն բացահայտիչը բացահայտյալի ցույց տված առարկան կամ անձն անվանում է այլ բառով կամ բառակապակցությամբ` ավելի հստակեցնելով, պարզաբանելով բացահայտյալի էությունը, ավելի ընդարձակ տեղեկություն տալով նրա մասին։ Օրինակ`

    Աբու-Լալա Մահարին` հռչակավոր բանաստեղծը Բաղդադի, Տասնյակ տարիներ ապրեց խալիֆաների հոյակապ աշխարհում։  

    Բուն բացահայտիչը բացահայտյալից տրոհվում է բութով, նախադասության մյուս անդամներից՝ ստորակետով (ստորակետ չի դրվում, երբ բացահայտիչը դրված է սեռական հոլովով կամ բացահայտչին անմիջապես հաջորդում է կապ։
  • Մասնական բացահայտիչն իր գերադաս անդամին բացահայտում է միայն մասնակիորեն, ու նրա հետ կապակցվում է  որպես ,  իբրև  կապերի միջոցով։ Բացահայտյալից անջատվում է բութով։

    Արամը՝ որպես մեր դասարանի լավագույն սովորող, պարգևատրվեց:
  • Մասնավորող-պարագայական բացահայտիչը հստակեցնում, որոշակիացնում է գործողության կատարման տեղը կամ ժամանակը։ Մասնավորող բացահայտիչը նույնպես տրոհվում է բութով ու ստորակետով։

    Անտառի դիմաց՝ կանաչ բացատում, արածում էր եղնիկը:
    Առավոտյան՝ ժամը իննին, եկեղեցու զանգերը հնչեցին:

Գործնական աշխատանք։

1.նախադասության ո՞ր բառին կարող ես` բնութագրող, նկարագրող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացրո՛ւ: Ի՞նչ հարցի են պատասխանում ավելացված լրացումները: Փորձի՛ր բացատրել, թե դրանք ինչո՞ւ են կոչվում որոշիչ:

Օրինակ` Քաղաքում մարդիկ էին ապրում:- Մեծ ու քաոսային քաղաքում բարձրահասակ ու կարճահասակ, գեր ու նիհար, կենսասեր, միայն ապրելով ու ստեղծելով երջանիկ մարդիկ էին ապրում:

Աֆրիկայի ափերին ջայլամներն են հսկում հոտերին:
Հեռավոր Աֆրիկայի, գեղեցիկ ափերին, գունավոր ջայլամներն են հսկում հոտերին։

Աշխարհի համարյա բոլոր ժողովուրդները պատմում են ջրհեղեղի մասին:
Աշխարհի համարյա բոլոր, ազգերի բարձրահասակ և ցածրահասակ ժողովուրդները պատմում և կիսվում են, վտանգավոր ջրհեղեղի մասին։

Այդ ճամփորդության պատմությունը բարդ ու խճճված էր, մանավանդ երբ ինքն էր պատմում:
Այդ չափազանց հետաքրքիր ճամփորդության պատմությունը բարդ ու խճճված էր բավականին, մանավանդ երբ ինքն էր պատմում այն։

Այդ կետում դրված թուղթը կայրվի:
Տան մեջտեղի կետում դրված բարակ թուղթը, կայրվի։

Սառույցի կտորն իր շուրջը ցուրտ է տարածում:
Չհալվող սառույցի մեծ կտորն իր շուրջը, ցուրտ էր պահանջում։

Հզոր լամպի ճառագայթներն անդրադառնում էին հայելուց։
Հզոր լամպի, ուժեղ ճառագայթներն էին փայլող հայլուց

2.Տրված նախադասությունները բարդեցրո՛ւ՝ ընդգծված գոյականներին ավելացնելով տրված հարցերին պատասխանող որոշիչ երկրորդական նախադասություններ:

Օրինակ` Հայացքը սահում է այն առարկաների վրայից (ո՞ր)- Հայացքը սահում է այն առարկաների վրայից, որոնք փոքրիկն անկանոն շաղ էր տվել սենյակում: Ձկնորսի ցանցը մի այնպիսի ձկնիկ ընկավ: (ինչպիսի՞) Նայում էր ծովի ալիքներին: (ո՞ր) Նավից ապշահար հետևում էին հնդկացիներին: (ո՞ր) Ճիշտ էր այն պատասխանը: (ո՞ր) Չհամոզեց այն բացատրությունը: (ո՞ր) 288. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ ավելացնելով բառեր կամ բառակապակցություններ, որոնք ցույց տան, թե ո՞ւմ կամ ինչի՞ն է պատկանում (վերաբերում) ենթական: Ի՞նչ հարցի են պատասխանում ավելացված լրացումները: Ի՞նչ անուն կտաս դրանց:

3.Տրված նախադասություններն ընդարձակի՛ր՝ ավելացնելով տրված հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ:

Կարդալուց հետո կհասկանաք: (ի՞նչը) Արդեն որոշել եմ: (ի՞նչ) Բռնակալները սպանում են: (ո՞ւմ) Նավաստին փնտրում էր: (ո՞ւմ) Արդեն շատ հեռու եք: (ումի՞ց) Դեռ կլսեք նրանց մասին: (ո՞ւմ մասին)

4. Տրված հարցերին պատասխանող նախադասություններ ավելացնելով՝ պարզ նախադասությունները դարձրո՛ւ բարդ (որպեսզի ավելացրածդ նախադասությունը կապվի, կարող ես անհրաժեշտ բառ ավելացնել):

Կարդալուց հետո կհասկանաք: (ի՞նչ) Արդեն որոշել եմ: (ի՞նչ) Բռնակալները սպանում են: (ո՞ւմ) Նավաստին փնտրում էր: (ո՞ւմ) Արդեն շատ հեռու եք: (ումի՞ց) Դեռ կլսեք նրանց մասին: (ո՞ւմ մասին)

Рубрика: Հայոց լեզու 8

12.04.24

Նախադասությունից դուրս գրիր բայի դիմավոր և անդեմ /դերբայներ/ ձևերը։ 

  • Արևը թեքվում էր կամաց-կամաց կարմրող ամպի հետևը, իբրև հոգնած հնձվոր, որ վրան է առնում թաղիքը։ Ճկում էին ծտերը, քարից քար թռչելով, կարծես չէին ուզում, որ երեկո լինի։

    Թեքվում էր — սահմանական եղանակ
    Կարմրող — ենթակայական դերբայ
    Հոգնած — հարակատար դերբայ
    Առնում է — սահմանական եղանակ
    Ճկում էին — սահմանական եղանակ
    Չէին ուզում — սահմանական եղանակ
  • Հարբած ու խենթացած արևի համբույրից՝ ալիքների վրա խայտացող ձկնիկը թռչկոտեց՝ սուզվելով ջրի հատակը։


    Հարբած — հարակատար դերբայ
    Խենթացած — հարակատար դերբայ
    Խայտացող — ենթակայական դերբայ
    Թռչկոտեց — սահմանական եղանակ
    Սուզվելով — անորոշ դերբայ

  • Մոսկվա սովորելու եկած տղան այդպես էլ՝ ինչպես հայտվեց օրեցօր խորացող փոսում։

    սովորելու — անորոշ դերբայ սեռական հոլովով
    եկած — հարակատար դերբայ
    խորացող — ենթակայական դերբայ

2․ Դո՛ւրս գրիր բայերը․ գրիր բայի հատկանիշները։

  • Ալագյազի լանջի ամենաբարձր գյուղերից մեկում, որտեղից բացվում է հիանալի տեսարան դեպի դաշտը, ապրում էր քեռի Թորոսը։

    Բացվում է — սահմանական եղանակ
    Ապրում էր — սահմանական եղանակ
  • Ես և ընկերս նստել էինք քարին, հիանալով դաշտի գեղեցկությամբ, փորձում էինք գտնել ծանոթ գյուղերը։

    Նստել էինք — սահմանական եղանակ
    Հիանալով — անորոշ դերբայ
    Փորձում ենք —սահմանական եղանակ
    Գտնել — անորոշ դերբայ
  • Առավոտյան սարից նորից զով քամի կփչեր, ողջ դաշտը ողողված կլիներ արևի լույսով։

    Կփչեր — ենթադրական եղանակ
    Ողողված — հարակատար դերբայ
    Կլիներ — ենթադրական եղանակ
  • Օդը ջինջ լիներ և թափանցիկ. արևի տակ նորից փայլփլեին ցորենի հատիկներն ու թեփը, ոսկեգույն փոշու հետ խառնված ցորենը կանայք մաղեին և օրորվեին։


    Լիներ — ըղձական եղանակ
    Փայփլեին — ըղձական եղանակ
    Խառնված — հարակատար դերբայ
    Մաղեին — ըղձական եղանակ
    Օրորվեին — ըղձական եղանակ
  • Մեր գլխավերևը՝ բլրակի հետևից, պիտի լսվեր մի ձայն՝ «հոլե՜, հոլե՜…», ու մեկը պիտի սուլեր։

    Պիտի լսվեր — հարկադրական եղանակ
    Պիտի սուլեր — հարկադրական եղանակ
  • − Ի՞նչ զրույց, մի՛ ասա էդպիսի բան, մի՛ հավատա էդ մարդու պատմություններին։,− խնդրեց ընկերս։

3․ Գրիր անորոշ և վաղակատար դերբայների տարբերությունները։ Գրի՛ր 3-ական նախադասություններ, որոնցում լինեն վաղակատար և անորոշ դերբայներ։

4․ Խմբագրիր թարգմանությունը․

Судьба мексиканской художницы Фриды Кало была сложной, полной боли и страданий, но также в ее жизни кипели великие страсти — и в творчестве, и в отношениях.

Մեքսիկական նկարչուհի Ֆրիդա Կալոյի բախտը դժվար էր` լի ցավով և տանջանքներով, բայց նույնպես իր կյանքում եռում էր կիրքով և արվեստի հանդեպ և հարաբերությունների հանդեպ։

Некоторые послания Фриды мужу Диего Ривере стали афоризмами…

Ֆրիդայի միքանի նամակներր ամուսին` Դիեգո Ռիվերեին դարձան աֆորիզմներ։

«Я не прошу тебя меня поцеловать, и не извиняйся передо мной, когда я думаю, что ты неправ. Я даже не буду просить тебя обнять меня, когда мне это больше всего нужно.

<<Ես չեմ խնդրում քեզ ինձ համբուրել, և ներևղություն մի խնդրի իմ առջև, երբ ես մտածում եմ, որ դու սխալ ես։ Ես նույնիսկ չեմ խնդրի քեզ գրկել ինձ, երբ դա ինձ պետք է ամենաշատը։

Я не прошу тебя говорить мне, какая я красивая, даже если это ложь, и не пиши мне красивых слов.

Ես քեզ չեմ խնդրում գրել ինձ` ինչ սիրուն եմ ես, նույնիսկ եթե դա դժվար է, և մի գրի ինձ գեղեցիկ բառեր։

Я не буду просить тебя позвонить мне, для того, чтобы рассказать, как прошел твой день, и сказать, что ты скучаешь по мне.

Ես չեմ խնդրելու քեզ զանգել ինձ, նրա համար, որ պատմես քո օրվա անցնելու մասին, և ասելու համար քո կարոտելու մասին։

Я не буду просить тебя благодарить меня за все, что я делаю для тебя, и заботиться обо мне, когда душа иссякнет, и, конечно, я не буду просить тебя поддержать меня в моих решениях.

Ես չեմ խնդրելու քեզ շնորհակալություն խնդրել ինձնից այն ամենի համար ինչ ես արել եմ քեզ համար, և հոգ տանել իմ համար, երբ հոգին կհանգչի, և, իհարկե, ես չեմ խնդրելու քեզ աջակցել ինձ իմ որոշումներում։

Я даже не буду просить тебя послушать меня, когда у меня есть тысяча историй, которые мне хочется рассказать тебе.

Ես նույնիսկ չեմ խնդրի քեզ լսել ինձ, երբ իմ մոտ կա հազարավոր պատմություններ, որոնք ես ուզում եմ պատմել քեզ։

Я не буду просить тебя что-то для меня делать, я даже не буду пытаться навсегда быть рядом.

Ես չեմ խնդրելու քեզ անել ինչ-որ բան ինձ համար, ես նույնիսկ չեմ փորձի ընդմիշտ լինել քո կողքին։

Потому что если я должна просить тебя обо всем этом, то я больше этого не хочу…»

  1. Քննարկիր հետևյալ աֆորիզմները՝ ըստ ընտրության

 Քո կյանքը արժի այն, ինչ դու ինքդ արժես և այն, ինչ դու տեսնում ես, դա հենց դու ինքդ ես:-Ռոմեն Ռոլան

Ես համամիտ եմ այս նախադասության հետ՝
Քո կյանքը արժի այն, ինչ դու ինքդ արժես և այն,

Քանի որ մտածում եմ, որ եթե քո կյանքում դու հաջողությունների չես հասնում, քո կյանքը վատ է դասավորված, ուրեմն քո անձը սխալ բան է թույլ տվել կյանքի ընթացքում։

Իմ համար այքան էլ պարզ չէր այս նախադասության իմաստը
Ինչ դու տեսնում ես, դա հենց դու ինքդ ես:


Рубрика: Հայոց լեզու 8

Մակբայ, կապ

Մակբայ

Մակբայը ցույց է տալիս գործողության հատկանիշ և հատկանիշի հատկանիշ։

Պատասխանում են «ե՞րբ», «որտե՞ղ», «ինչու՞», «ինչպե՞ս» հարցերին։

Տեղի մակբայ —  ցույց է տալիս գործողության կատարման տեղը։ Պատասխանում է ու՞ր, որտե՞ղ, որտեղի՞ց հարցերին։ Օր.` Նժույգի դեմ դիմաց  ոստոստում էր մտրուկը։

Ժամանակի մակբայ —  ցույց է տալիս գործողության կատարման ժամանակը։ Պատասխանում է ե՞րբ, երբվանի՞ց հարցերին։ Օր.` Նրանք գիշեր-ցերեկ աշխատում էին առաջադրանքը լիովին կատարելու համար։

Ձևի մակբայ — ցույց է տալիս գործողության կատարման ձևը։ Պատասխանում է ինչպե՞ս հարցին։  Կազմվում են -աբար, -ապես, -որեն, -ովին, -ովի, -ակի մակբայակերտ ածանցների օգնությամբ։ Օր.`Մեղմաբար փչում էր աշնան սառը քամին։

Չափ ու քանակի մակբայ — ցույց է տալիս գործողության կատարման չափն ու քանակը։ Պատասխանում է ինչքա՞ն, որքա՞ն, ի՞նչ չափ, ո՞ր չափ հարցերին։  Օր.` Նրանց ձայնը քիչ-քիչ մարեց։

Տեղի մակբայ: –  ամենուր, ամենուրեք, այլուր, դռնեդուռ, սարեսար, քարեքար, պատեպատ, գյուղից գյուղ, քաղաքից քաղաք, երկրից երկիր, սարն ի վեր, պատն ի վար, դեմ դիմաց, դեմ հադիման, դեմ առ դեմ, դեմ ու դեմ և այլն:

Ժամանակի մակբայ: –  հիմա, հետո, արդեն, վաղուց, էգուց, վաղը, միշտ, ընդմիշտ, հուր-հավիտյան, հավետ, հավերժ, հավիտյան, երբեք, երբեմն, առմիշտ, ժամանակ առ ժամանակ, ժամ առ ժամ, տարեցտարի, ամսեամիս, տակավին, շարունակ, դեռ և այլն:

Ձևի մակբայ: – կամաց, դանդաղ, հանգիստ, կամաց-կամաց, արագ, արագ-արագ, հերոսաբար, եղբայրաբար, քաջաբար, ինքնաբերաբար, մեղմորեն, կատաղորեն, լրջորեն, խենթորեն, շեշտակի, մասնակի, ուղղակի, թեթևակի, ընկերովի, հանովի, դնովի, տնովի, տեղովի, ազգովի իսկապես, կատարելապես, քաջապես, իրապես և այլն:

Չափ ու քանակի մակբայ: –  շատ, քիչ, շատ-շատ, քիչ-քիչ, ամբողջովին, լիովին, մասամբ, լրիվ, փոքր-ինչ և այլն:

Կապ

Կապերն արտահայտում են հոլովական իմաստներ՝ կատարելով հոլովական վերջավորությունների դեր: Օրինակ՝ դրված է սեղանին ասելու փոխարեն կարող ենք ասել նաև՝ դրված է սեղանի վրա::

Կապեր են՝ առանց, դեպի, մինչև, հանուն, նախքան, չնայած, ըստ, հօգուտ,առթիվ, զատ, համար, հանդերձ, հանդեպ, մասին, միջև, մեջ, վրա, տակ, դիմաց, մասին, բացի․․․

Շաղկապ

Լեզվում կան բառեր, որոնք իրար են շաղկապում բառեր կամ 
նախադասություններ։ Դրանք շաղկապներն են: 
Ես նվեր ստացա գիրք և հեռախոս: Այստեղ և  շաղկապը կապել է բառեր:
Արևը ծագեց, և երկինքը գունավորվեց: Այստեղ և շաղկապը կապել է նախադասություններ: 

Շաղկապներ են՝  և, ու, բայց, իսկ, սակայն, էլ, այլ, նաև,
այլև, կամ, ապա, որ, որովհետև, քանզի, մինչև որ, եթե,
թեև, թեկուզ, թեպետ, որպեսզի, քանի որ և այլն։

Շաղկապները լինում են երկու տեսակ` համադասական և ստորադասական:

Համադասական 
կոչվում են այն շաղկապները, որոնք կապակցում են նախադասության համազոր անդամներ և համադաս նախադասություներ:

Հայերենի համադասական շաղկապերն` ևուբայցիսկկամբայց ևսակայնուրեմն, մինչև իսկ բայց և այնպեսև´… և՛թե´…թե՛, կա´մկա՛մ, ո´չո՛չապա թե ոչինչպես և:
Օրինակ`   Արևն ու լուսինը երբեք իրար հետ դուրս չեն գալիս։ Ու շաղկապը կապել է բառեր։
Օրինակ   Նա մոտեցավ քրոջը ու քնքշորեն բռնեց նրա ձեռքը։ Ու շաղկապը կապել է նախադասություններ։

Համասադական բոլոր շաղկապներից առաջ դրվում է ստորակետ, բացի և, ու կամ շաղկապներից: Եվ, ու, կամ շաղկապներից  առաջ դրվում է ստորակետ միայն այն դեպքում, երբ հաջորդ համադաս նախադասության ենթական փոխված է լինում:
Օրինակ`   Լույսը բացվեց, և բոլորը տանից դուրս եկան։
Օրինակ` Ես քեզ կզանգեմ, կամ եղբայրս նամակ կգրի։

 Ստորադասական կոչվում են այն շաղկապները, որոնք ստորադաս նախադասությունը շաղկապում են գերադաս նախադասությանը:
Հայերենի ստորադասական շաղկապներն են`  որ, թե, եթե, որպեսզի, որովհետև, քանի որ, հենց որ, մինչև որ, մինչև, նախքան, երբ որ, թեև, թեպետ, թեկուզ, քանի դեռ, չնայած որ, մինչդեռ, քան թե, թեպետ և այլն:
Օրինակ`     Տղան հեռացավ, որովհետև ուշանում էր։
Օրինակ`     Նա մտածում էր, որ ամեն ինչ կբացատրի։

Ձայնարկություններ

Այն բառերը, որոնք արտահայտում են խոսողի զգացական վերաբերմունքը կամ արտահայտում են կոչ, նմանաձայնություն, կոչվում են ձայնարկություններ:
Ձայնարկություններ են հետևյալ բառերը՝ վա՜յ, օ՜ֆ, հե՜յ, խը՜շշ ա՜խ, պա՜հ, ջա՜ն, վա՜խ, ո՜ւխ, է՜յ, էհե՛յ, տո՛, ջո՜ւ-ջո՜ւ, փի՜շտ, խը՜շշ, բը՜զզ, ծի՜վ-ծի՜վ, ճը՜ռռ և այլն։
Ձայնարկությունները նախադասության մյուս բառերից սովորաբար անջատվում են ստորակետով, և նրանց վրա դրվում է բացականչական նշան կամ շեշտ

Рубрика: Հայոց լեզու 8

10.04.24

Բայական անդամի լրացումներ

274.Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր բայական անդամի լրացումներով:

Մի ականատես նկարագրում էր (ո՞ւմ), (ի՞նչը):
Աղջկա զգեստը

Բնության բոլոր ուժերը միասին անճանաչելիորեն փոխում են (ի՞նչը):
Տրամադրությունը

Լավան մոտենում էր (ինչի՞ն):
Քաղաքին

Մի քանի օր անց որսորդներն են օգնության հասնում (ո՞ւմ):
Մարդուն

Լեռները դղրդում էին (ինչի՞ց):
Երկրաշարժից

ժայռի գագաթը միայն (ինչո՞վ) կարելի է բարձրանալ:
Բռնակով

275.Նախադասություններին ավելացրո՛ւ փակագծերում տրված հարցերին պատասխանող լրացումներ:

Օրինակ՝ Այդ հրաշքը տեսնելով` վայրենիներն ազատ արձակեցին: (ո՞ւմ) Այդ հրաշքը տեսնելով` վայրենիներն ազատ արձակեցին գերուն:

Թերակղզու բնակիչները մի պատմություն են պատմում: (ինչի՞ մասին)
Թերակղզու մասին

Վերջապես արևը տաքացրեց: (ո՞ւմ)
Մարդկանց

Զբոսաշրջիկները միայն երրորդ օրը գտան: (ի՞նչը)
Հյուրանոցը

Քայլ առ քայլ առաջ գնալով` հասան: (ինչի՞ն)
Նպատակներին

276.Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր բառով կամ բառակապակցությամբ և նշիր՝ ինչ պարագա է:
Օրինակ` (Ե՞րբ) պատսպարվեցինք վրանում: Կեսօրին պատսպարվեցինք վրանում:

(Ո՞րտեղ) տանջվում էինք անտանելի տոթից:
Քաղաքում տանջվում էինք անտանելի տոթից

(Ինչո՞ւ) շատ հեռու գնացինք ավերակներից:
Վախենալով շատ հեռու գնացինք ավերակներից

Տաք ավազն սկսեց մխալ (ինչպե՞ս):
Ինչպես Արևը

(Ե՞րբվանից) տեղումները շատացան:
Երեկվանից

Նրանք մարտի ելան (ինչպե՞ս):
Ֆիդայիններ

(Ո՞րտեղ) գիշերեց թափառախումբը:
Դրսում

277.Տրված նախադասություններին ավելացրո՛ւ պարագաներ, այսինքն` այնպիսի լրացումներ, որոնք ցույց են տալիս գործողության հետ կապ ունեցող հանգամանքներ (տեղ, ժամանակ, ձև, չափ, նպատակ, պատճառ և այլն):
Ի՞նչ է տեղի ունենում:
Բակում

Սարսափելի տեսարան է լինում:
Ֆիլմում

Կոկորդիլոսներն ու օձերը վխտում են:
Գետերում

Տեղումներով առատ վայրեր շատ կան:
Գյուղերում

Սրընթաց ցեխագետեր էին հոսում:
Բնության գրկում

278.Տրված պարզ նախադասությունները դարձրո՛ւ բարդ` ավելացնելով փակագծերում տրված հարցերին պատասխանող պարագա երկրորդական նախադասություններ:

Վագրը ծառի ետևից մռնչաց: (ի՞նչ պատճառով)
Ցավից

Նավակը մյուս ափին էր կանգնած: (ի՞նչ պատճառով)
Քամու պատճառով

Ինքն էլ իր ասածին չի հավատում: (ինչո՞ւ)
Քանի որ ստում է

Մինչև կյանքի վերջը ծիծաղելու է վրադ: (ինչո՞ւ)
Անպատճառ

279.Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր համապատասխան պարագայով:

Այդպիսի տղային պետք է փնտրել: (որտե՞ղ)
Ամեն տեղ

Քարավանը ծանր-ծանր առաջ էր շարժվում: (որտեղո՞վ)
Սարերով

Նրան անապատում հանդիպեցի: (ե՞րբ)
Քայլելուց

Առավոտից պատմեց այդ պատմությունը: (ինչքա՞ն)
Անդադար


Արդեն ուշ էր: (ինչքա՞ն)
Շատ
Թոռան գալը տատին կուրախացնի: (ինչքա՞ն)
Չափազանց

Մի՞թե այդքան սիրում էր կատվին: (ինչքա՞ն)
Ինչքան մորը

Նավը հեռացավ: (ինչպե՞ս)
Արագ

280.Տրված պարզ նախադասությունները բարդեցրո՛ւ` ավելացնելով փակագծերում տրված հարցերին պատասխանող պարագա երկրորդական նախադասություններ:

Ջրհորից սառը ջուր կհանենք: (ո՞ր դեպքում)
Երբ անհրաժեշտություն լինի

Կարո՞ղ եմ փրկել այս փոքրիկին: (ո՞ր դեպքում կամ ի՞նչ պայմանով)
Հիվանդության դեպքում

Մարդկանց ու գազանիկների մեր բանակին հյուրընկալելն իրոք հերոսություն կարելի էր համարել: (ի՞նչ պայմանով, ո՞ր դեպքում)
Երբ փրկեն աշխարհը

Կետորսական նավերի մի խումբ վերջերս ժամանեց: (ինչո՞ւ, ինչի՞ համար)
Մարդկանց օգնելու համար

Նյութը ձեզ համար պատրաստեցին Եվա Խաչատրյանը և Միլենա Հակոբյանը