Տարվա ամփոփում

ամփոփումը՝

Մայիսի 6-12

Սիրելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները․

Արտաթորության համակարգի— դասգիրքից էջ՝ 166-168

երիկամների հանդիպող հիվանդությունները 1, 2

Լրացուցիչ աշխատանք:

Պատասխանել հարցերին

1. Ինչպիսի՞ սննդանյութերի օգտագործուﬓ է բացասաբար ազդում արտազատության օրգանների վրա:

Սուր (կծու, թթու, աղի) բնույթի սննդանյութերի օգտագործումը բացասաբար է ազդում երիկամների վրա: Սննդային թունավորումները կազմափոխում, քայքայում են երիկամի բջիջները, որի հետևանքով օրգանիզմը կորցնում է մեծ քանակությամբ ջուր, ամինաթթուներ, գլյուկոզ և այլ անհրաժեշտ նյութեր:

2. Թվարկե՛ք երիկամային հիվանդությունների պատճառները:

Պատճառներն են՝ շաքարային դիաբետը, բարձր զարկերակային ճնշումը, գլոմերուլոնեֆրիտը և երիկամների պոլիկիստոզը։

Մեր օրգանիզմը կարող է «հարմարվել» երիկամների ախտահարմանը և տևական ժամանակ երիկամային հիվանդությունը կարող է մնալ աննկատ։ Օրինակ, երիկամները կարող են «կորցնել» իրենց գործունեության 90%-ը՝ առանց որևէ խիստ անհանգստացնող գանգատի։ Սա ինքնին մեծ խնդիր է, քանի որ երիկամային բազմաթիվ հիվանդություններ ախտորոշվում են ուշացած, երբ օրգանիզմում արդեն իսկ զարգացել են անվերադարձ փոփոխություններ։

3.Ինչպե՞ս են հիվանդությունների հարուցիչները թափանցում ﬕզուղիներ:

Արյան մեջ առկա հարուցիչները, հատկապես նշագեղձերի քրոնիկական բորբոքման ժամանակ, կարող են անցնել միզային ուղիներ, ապա միզապարկ՝ առաջացնելով ախտաբանական տարբեր երևույթներ:

4.Ինչ պիսի՞ սննդամթերքն է բացասաբար ազդում երիկաﬓերի աշխատանքի

վրա:

Վատ մշակված սննդամթերքում, հատկապես, երբ այն երկար ժամանակ պահվում է տաք պայմաններում, արագորեն բազմանում են մանրէներ և երիկամներում բորբոքային երևույթների պատճառ դառնում։

Ապրիլի 29-ից մայիսի 5

Սիրելի՛ ընկերներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․

Մաշկի հիգիենա-դասագիրք-էջ՝ 175-177

Ծածկույթային օրգաններ, ջերմակարգավորում

Ամփոփել ապրիլ ամիսը

ամփոփել ,,սեպտեմբեր- մայիս,, կենսաբանության աշխատանքները- հաշվետվություն

Լրացուցիչ աշխատանք- պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչ նշանակություն ունի մարﬓի մազածածկույթը:

Մազածածկույթը մեծ դեր է կատարում, այն պաշտպանում է մեզ կողմնակի նյութերի ու ախտահարույց մանրէների ներթափանցումն մեր օրգանիզմ:

2. Ի՞նչ գործոնների հետևանքով են մազերը թափվում:

Մազերը սովորաբար թափվում են առողջական խնդիրներ ունենալու դեպքում։

3.Ինչպե՞ս խնաﬔլ եղունգները և պահպանել ձեռքերի մաքրությունը:

Եղունգները պետք է կտրել և չկրծել, կրծելու ժամանակ մարդու օրգանիզմ անցնում է տարաբնույթ ինֆեկցիաներ։ Իսկ մաքրությունը պահպանելու համար պետք է լվացվել և լողանալ։

Ապրիլի 22-28`

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/04/26/%d5%a1%d5%ba%d6%80%d5%ab%d5%ac%d5%ab-22-28/

Ապրիլի 22-28Հարգելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները․ Վիտամիններ, դրանց դերը մարդու կյանքում, վիտամինների թեր ֆունկցիայից առաջացող հիվանդություններ, դրանց ախտանիշները և կանխարգելումը:  …evakhachatryancom.wordpress.com

Ապրիլի 15-21՝

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/04/17/%d5%a1%d5%ba%d6%80%d5%ab%d5%ac%d5%ab-15-21/

Ապրիլի 15-21Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները․ Սնման հիգիենան Մարսողական համակարգի հիգենան և դրանց կանխարգելումը- դասագրքից էջ՝153-155 Բնագիտության ֆլեշմոբ Լրացուցիչ աշխատանք, որը նախատ…evakhachatryancom.wordpress.com

Ապրիլի 8-14

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/04/11/%d5%a1%d5%ba%d6%80%d5%ab%d5%ac%d5%ab-8-14/

Ապրիլի 8-14Հարգելի՛ սովորողներ, այս շաբաթվա առաջադրանքներն են․ Մարսողության համակարգ և կառուցվածքը : Մարսողությունը բերանի խոռոչում: Մարսողական գեղձեր, դրանց կառուցվածքը և ֆունկցիան: Սննդի բաղադրամասերը և դրա…evakhachatryancom.wordpress.com

Ապրիլի 1-7`

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/04/01/%d5%b4%d5%a1%d6%80%d5%bf%d5%ab-4-10/

Ապրիլի 1-7Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ առաջադրանքերը․ Գազափոխանակությունը թոքերում և հյուսվածքներում․ Դասագիրք-էջ՝ 130-133 Լրացուցիչ աշխատանք․ 1.Ինչպե՞ս կարելի է բարձրացնել օրգանիզﬕ դիմադ…evakhachatryancom.wordpress.com

Մարտի 11-17

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/03/13/%d5%b4%d5%a1%d6%80%d5%bf%d5%ab-11-17/

Մարտի 11-17Հարգելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․ Շնչառական համակարգ: Կառուցվածքը: Շնչառության նշանակությունը Լրացուցիչ աշխատանք: Նյութերը նայել, փորձել հասկանալ, 4-5րոպե տևողությամբ նյու…evakhachatryancom.wordpress.com

Փետրվարի 26-ից մարտի 3

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/03/02/%d6%83%d5%a5%d5%bf%d6%80%d5%be%d5%a1%d6%80%d5%ab-26-%d5%ab%d6%81-%d5%b4%d5%a1%d6%80%d5%bf%d5%ab-3/

Փետրվարի 26-ից մարտի 3Հարգելի՛ սովորողներ, ներկյացնում եմ այս շաբաթվա անելիքները․ Փետրվար ամսվա ամփոփում և գնահատում Ուսումնասիրում ենք նոր նյութ․ Սրտամկանի ինֆարկտ, առողջ սիրտ, Ինսուլտ՝գլխուղեղի կաթված- այս նյութը դասա…evakhachatryancom.wordpress.com

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/03/01/%d5%af%d5%a5%d5%b6%d5%bd%d5%a1%d5%a2%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%a1%d5%b6-%d6%83%d5%a5%d5%bf%d6%80%d5%be%d5%a1%d6%80-%d5%a1%d5%b4%d5%bd%d5%be%d5%a1-%d5%a1%d5%b4%d6%83%d5%b8%d6%83%d5%b8/

Կենսաբանության փետրվար ամսվա ամփոփումՍրտի կառուցվածք և արյան շրջանառությունը սրտով և անոթներով Սրտի մասին,կառուցվածք-Սիրտը քառախորշ սնամեջ մկանային օրգան է: Մարդու սրտի չափսը մոտավորածես հավասար է նրա բռունցքի չափին: Չափահաս մարդ…evakhachatryancom.wordpress.com

Փետրվարի 19-25

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/02/23/%d6%83%d5%a5%d5%bf%d6%80%d5%be%d5%a1%d6%80%d5%ab-19-25/

Փետրվարի 19-25Սիրելի՛ ընկերներ, այս շաբաթ աշխատելու ենք հետևյալ առաջադրանքների շուրջ․ Արյան կարգեր Արյան շրջանառությունը անոթներով-կրկնություն դասագրքից-էջ՝ 107-109 Արյան զարկերակային ճնշում և անոթազարկ- դասագիր…evakhachatryancom.wordpress.com

Փետրվարի 12-18

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/02/13/%d6%83%d5%a5%d5%bf%d6%80%d5%be%d5%a1%d6%80%d5%ab-12-18/

Փետրվարի 12-18Սիրելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները․ Փետրվար ամսվա ֆլեշմոբի երրորդ մակարդակ Արյան գործառույթներ և բաղադրություն Արյան ձևավոր տարրեր Արյան մակարդում Արյան խմբեր դասը սովո…evakhachatryancom.wordpress.com

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2024/02/02/%d5%a9%d5%a5%d5%bd%d5%bf-%d5%af%d5%a5%d5%b6%d5%bd%d5%a1%d5%a2%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6/

Թեստ կենսաբանություն1․Քանի՞ ոսկոր կա մարդու մարմնում․ 306 210 300 206 2․Ուղեղի ո՞ր հատվածն է պատասխանատու սովորելու, տրամաբանության և զգացմունքների համար․ Ողնուղեղ Ուղեղիկ Մեծ կիսագնդերի կեղև Գլխուղեղ 3․Աչքի ո՞ր հատվա…evakhachatryancom.wordpress.com

Դեկտեմբերի 4-10

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/12/07/%d5%a4%d5%a5%d5%af%d5%bf%d5%a5%d5%b4%d5%a2%d5%a5%d6%80%d5%ab-4-10/

Դեկտեմբերի 4-10Ընկերներ ջան, այս շաբաթ աշխատանքներն են․ Դուք ներկայացնելու եք․ Լսողական վերլուծիչ, կառուցվածքը ֆունկցիան և հիվանդությունները։ Լրացուցիչ աշխատանք․ Մտածե՛քԼսողական ոսկրիկների գործառույթի …evakhachatryancom.wordpress.com

Նոյեմբերի 27-ից դեկտեմբերի 3

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/12/02/%d5%b6%d5%b8%d5%b5%d5%a5%d5%b4%d5%a2%d5%a5%d6%80%d5%ab-27-%d5%ab%d6%81-%d5%a4%d5%a5%d5%af%d5%bf%d5%a5%d5%b4%d5%a2%d5%a5%d6%80%d5%ab-3/

Նոյեմբերի 27-ից դեկտեմբերի 3Սիրելի՛ սովորողներ, այս շաբաթվա անելիքներն են․ Լրացնել նոյեմբեր ամսվա բլոգային աշխատանքները նոյեմբեր ամսվա ամփոփում-դասարանում Լրացուցիչ աշխատանք․ 1․Ի՞նչ նշանակություն ունի լսողությունը մարդու կյան…evakhachatryancom.wordpress.com

Նոյեմբերի 20-26

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/11/24/%d5%b6%d5%b8%d5%b5%d5%a5%d5%b4%d5%a2%d5%a5%d6%80%d5%ab-20-26/

Նոյեմբերի 20-26Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․ Կրկնել ,,տեսողական վերլուծիչի,, թեման Լսողական վերլուծիչ, կառուցվածքը ֆունկցիան և հիվանդությունները։ Լրացուցիչ աշխա…evakhachatryancom.wordpress.com

Նոյեմբերի 13-19

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/11/17/%d5%b6%d5%b8%d5%b5%d5%a5%d5%b4%d5%a2%d5%a5%d6%80%d5%ab-13-19/

Նոյեմբերի 13-19Սիրելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ուսումնասիրելու ենք հետևյալ թեման․ Տեսողական վերլուծիչ, աչքի կառուցվածքը։ էջ՝ 46Լրացուցիչ աշխատանք, պատասխանել հարցերին1. Ո՞րն է տեսողության նշանակությունը:Տեսող…evakhachatryancom.wordpress.com

Երկարավուն ուղեղ և մեծ կիսագնդերի կառուցվածքը

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/11/10/%d5%a5%d6%80%d5%af%d5%a1%d6%80%d5%a1%d5%be%d5%b8%d6%82%d5%b6-%d5%b8%d6%82%d5%b2%d5%a5%d5%b2-%d6%87-%d5%b4%d5%a5%d5%ae-%d5%af%d5%ab%d5%bd%d5%a1%d5%a3%d5%b6%d5%a4%d5%a5%d6%80%d5%ab-%d5%af%d5%a1%d5%bc/

Երկարավուն ուղեղ և մեծ կիսագնդերի կառուցվածքըԵրկարավուն ուղեղը ողնուղեղի վերին հաստացած կոնաձև մասն է՝ 2,5-3 սմ երկարությամբ։ Երկարավուն ուղեղն իր կառուցվածքով նման է ողնուղեղին և նրա նման կատարում է ռեֆլեքսային և հա…evakhachatryancom.wordpress.com

Հոկտեմբերի 9-15

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/10/13/%d5%b0%d5%b8%d5%af%d5%bf%d5%a5%d5%b4%d5%a2%d5%a5%d6%80%d5%ab-9-15/

Հոկտեմբերի 9-15Դասագիրքը՝ տես այստեղ: Հոկտեմբերի 9-15 Սիրելի՛ սովորողներ, ներկայացնում եմ այս շաբաթվա առաջադրանքները․ Նյարդային համակարգ նյարդային համակարգի կառուցվածքը և ֆունկցիան Նյարդային …evakhachatryancom.wordpress.com

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/10/08/%d5%a1%d5%b4%d6%83%d5%b8%d6%83%d5%b8%d6%82%d5%b4-5/

ԱմփոփումՎահանաձև գեղձի առաջացրած հիվանդություններըՎահանագեղձը գտնվում է պարանոցի հիմքում։ Այս գեղձը Էնդոկրին գեղձերից մեկն է, որն արտադրում է վահանաձև գեղձի հորմոններ։ Վահանաձև գեղձի առաջացրած հիվանդությու…evakhachatryancom.wordpress.com

Հոկտեմբերի 2-8

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/10/07/%d5%b0%d5%b8%d5%af%d5%bf%d5%a5%d5%b4%d5%a2%d5%a5%d6%80%d5%ab-2-8/

Հոկտեմբերի 2-8Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․ Նկարագրեք որևէ գեղձի ֆուկցիայի խանգարման հետևանքով առաջացած հիվանդություն։ Լրացուցիչ աշխատանք- պատասխանել հարցերին․ Մակուղեղի գործառույթի ինչպիսի՞ խանգարու…evakhachatryancom.wordpress.com

Խառը գեղձեր

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/09/28/%d5%ad%d5%a1%d5%bc%d5%a8-%d5%a3%d5%a5%d5%b2%d5%b1%d5%a5%d6%80/

Խառը գեղձեր1. Ենթաստամոքսային գեղձ Ենթաստամոքսային գեղձը խառը գեղձ է, որը գտնվում է ստամոքսի տակ՝ նրանից դեպի ձախ։ Ենթաստամոքսային գեղձը բաժանվում է հետևյալ մասերի՝ գլխիկ, մարմին և պոչ: Նրա նե…evakhachatryancom.wordpress.com

https://evakhachatryancom.wordpress.com/2023/09/21/8-%d6%80%d5%a4-%d5%a4%d5%a1%d5%bd%d5%a1%d6%80%d5%a1%d5%b6%d5%ab-%d5%a1%d5%bc%d5%a1%d5%bb%d5%a1%d5%a4%d6%80%d5%a1%d5%b6%d6%84%d5%b6%d5%a5%d6%80%d5%ab-%d6%83%d5%a1%d5%a9%d5%a5%d5%a9/

8-րդ դասարանի առաջադրանքների փաթեթԴասագիրքը՝ տես այստեղ: Սեպտեմբերի 18-24 Սիրելի՛ ընկերներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․ Մարդու օրգաններ, բջիջ, հյուսվածք, օրգան- համակարգեր, հյուսվածքներ, դրանցտեսակներ…evakhachatryancom.wordpress.com

Մայիսի 6-12

Սիրելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները․

Արտաթորության համակարգի— դասգիրքից էջ՝ 166-168

երիկամների հանդիպող հիվանդությունները 1, 2

Լրացուցիչ աշխատանք:

Պատասխանել հարցերին

1. Ինչպիսի՞ սննդանյութերի օգտագործուﬓ է բացասաբար ազդում արտազատության օրգանների վրա:

Սուր (կծու, թթու, աղի) բնույթի սննդանյութերի օգտագործումը բացասաբար է ազդում երիկամների վրա: Սննդային թունավորումները կազմափոխում, քայքայում են երիկամի բջիջները, որի հետևանքով օրգանիզմը կորցնում է մեծ քանակությամբ ջուր, ամինաթթուներ, գլյուկոզ և այլ անհրաժեշտ նյութեր:

2. Թվարկե՛ք երիկամային հիվանդությունների պատճառները:

Պատճառներն են՝ շաքարային դիաբետը, բարձր զարկերակային ճնշումը, գլոմերուլոնեֆրիտը և երիկամների պոլիկիստոզը։

Մեր օրգանիզմը կարող է «հարմարվել» երիկամների ախտահարմանը և տևական ժամանակ երիկամային հիվանդությունը կարող է մնալ աննկատ։ Օրինակ, երիկամները կարող են «կորցնել» իրենց գործունեության 90%-ը՝ առանց որևէ խիստ անհանգստացնող գանգատի։ Սա ինքնին մեծ խնդիր է, քանի որ երիկամային բազմաթիվ հիվանդություններ ախտորոշվում են ուշացած, երբ օրգանիզմում արդեն իսկ զարգացել են անվերադարձ փոփոխություններ։

3.Ինչպե՞ս են հիվանդությունների հարուցիչները թափանցում ﬕզուղիներ:

Արյան մեջ առկա հարուցիչները, հատկապես նշագեղձերի քրոնիկական բորբոքման ժամանակ, կարող են անցնել միզային ուղիներ, ապա միզապարկ՝ առաջացնելով ախտաբանական տարբեր երևույթներ:

4.Ինչ պիսի՞ սննդամթերքն է բացասաբար ազդում երիկաﬓերի աշխատանքի

վրա:

Վատ մշակված սննդամթերքում, հատկապես, երբ այն երկար ժամանակ պահվում է տաք պայմաններում, արագորեն բազմանում են մանրէներ և երիկամներում բորբոքային երևույթների պատճառ դառնում։

Ապրիլի 29-ից մայիսի 5

Ապրիլի 29-ից մայիսի 5

Սիրելի՛ ընկերներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․

Մաշկի հիգիենա-դասագիրք-էջ՝ 175-177

Ծածկույթային օրգաններ, ջերմակարգավորում

Ամփոփել ապրիլ ամիսը

ամփոփել ,,սեպտեմբեր- մայիս,, կենսաբանության աշխատանքները- հաշվետվություն

Լրացուցիչ աշխատանք- պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչ նշանակություն ունի մարﬓի մազածածկույթը:

Մազածածկույթը մեծ դեր է կատարում, այն պաշտպանում է մեզ կողմնակի նյութերի ու ախտահարույց մանրէների ներթափանցումն մեր օրգանիզմ:

2. Ի՞նչ գործոնների հետևանքով են մազերը թափվում:

Մազերը սովորաբար թափվում են առողջական խնդիրներ ունենալու դեպքում։

3.Ինչպե՞ս խնաﬔլ եղունգները և պահպանել ձեռքերի մաքրությունը:

Եղունգները պետք է կտրել և չկրծել, կրծելու ժամանակ մարդու օրգանիզմ անցնում է տարաբնույթ ինֆեկցիաներ։ Իսկ մաքրությունը պահպանելու համար պետք է լվացվել և լողանալ։

Ապրիլի 22-28

Հարգելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները․

• Վիտամիններ, դրանց դերը մարդու կյանքում,
• վիտամինների թեր ֆունկցիայից առաջացող հիվանդություններ, դրանց ախտանիշները և կանխարգելումը: 
• Ապրիլ ամսվա ամփոփում

Լրացուցիչ առաջադրանք, պատասխանել հարցերին․

1. Վիտամինները ի՞նչ դեր ունեն մարդու կյանքում
   
   Վիտամիներն շատ կարևոր են։ Առանց վիտամինների մենք թերի ենք, օրինակ A վիտամինը մեզ օգնում է բոյովանալ, ինչը շատ կարևոր է, ու լավացնում է տեսողությունը։
   
2. Վիտամինների թեր ֆունկցիայի ժամանակ ինչպիսի՞ հիվանդություններ կարող են առաջանալ
   
   
   
3. C և D վիտամինները ի՞նչ դեր են կատարում  մեր օրգանիզմում։
   
   C վիտամինը Կարևոր դեր է խաղում օրգանիզմում ընթացող օքսիդավերականգնման գործընթացներում։
   
   D վիտամինը օրգանիզմում փոխարկվում է հորմոնանման նյութի, որը մասնակցում է կալցիումի և ֆոսֆորի աղերի յուրացմանը, ոսկրային հյուսվածքում դրանց կուտակմանը:
   
   
   

Ապրիլի 15-21

Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները․

• Սնման հիգիենան
• Մարսողական համակարգի հիգենան և դրանց կանխարգելումը- դասագրքից էջ՝153-155
• Բնագիտության ֆլեշմոբ

Լրացուցիչ աշխատանք, որը նախատեսված է դաարանում իրականացնելու համար

1.Ինչո՞ւ պետք է հետևել սննդակարգին:
Առողջ լինելու համար, չգիրանալու համար

2.Որո՞նք են սնման հիգիենայի նորﬔրը:


3.Ո՞ր սննդամթերքն է հաճախ առաջացնում սննդային թունավորուﬓեր:
4. Թվարկե՛ք թունավորման ախտանիշնե րը:
5. Ի՞նչ ﬕ ջո ցա ռուﬓ եր պե տք է ձեռ նար կել սուր թու նա վո րուﬓ ե րի ժա մա նակ:

Մտածե՛ք
Ինչո՞ւ չի կարելի կրծել եղունգները, և ինչո՞ւ դրանք պետք է պարբերաբար
կտրել, կարճացնել:

Երկար եղունքգները հակահիգենիկ են։ Եղունգները չի կարելի կրծել քանի որ նախ եղունգի տեսքն է տգեղանում և երկրորդ, եղունգի բաղադրիչը վնասակար է առողջությանը

Ապրիլի 8-14

Հարգելի՛ սովորողներ, այս շաբաթվա առաջադրանքներն են․

• Մարսողության համակարգ և կառուցվածքը :
• Մարսողությունը բերանի խոռոչում:
• Մարսողական գեղձեր, դրանց կառուցվածքը և ֆունկցիան:
• Սննդի բաղադրամասերը և դրանց նշանակությունը, Մարսողության նշանակությունը, մարսողական համակարգի կառուցվածքը:
• Դասագիրք, էջ՝ 135-140
  
  
• 1. Մարսողական համակարգի նշանակությունը, կառուցվածքը և գործառույթները
• Տեսություն
• Մարսողական համակարգի նշանակությունը, կառուցվածքը և գործառույթները
• Մարսողության նշանակությունը: Օրգանիզմի կենսագործունեության բնականոն ընթացքի և էներգիայի պաշարները լրացնելու համար անհրաժեշտ է ընդունել որոշակի քանակությամբ սննդանյութեր: Սննդամթերքի հիմնական բաղադրիչները՝ սպիտակուցները, ճարպերը, ածխաջրերն ու հանքային աղերն են: Դրանցից սպիտակուցները, ճարպերը և ածխաջրերի զգալի մասը բարդ օրգանական միացություններ են և ունեն խոշոր չափսեր, ինչի արդյունքում չեն կարող անցնել աղիների պատով և ներթափանցել արյան և ավշի մեջ: Այդ պատճառով այդ նյութերը պետք է նախապես ճեղքվեն՝ վերածվելով ջրում լուծելի մանր և պարզ միացությունների:
• Սպիտակուցների, ճարպերի և ածխաջրերի քայքայումն ավելի պարզ` ջրում լուծելի միացությունների, կատարվում է մարսողական համակարգում:
• Մարսողության սկզբնական փուլում սննդանյութերը մանրացվում և խառնվում են մարսողական հյութերի հետ: Այնուհետև մարսողական հյութերի ազդեցության տակ խոշոր և բարդ օրգանական միացությունները քայքայվում են ավելի պարզ միացությունների և դառնում են լուծելի ու մատչելի ներծծման համար:
• Մարսողական համակարգի կառուցվածքը: Մարսողական համակարգը կազմված է մարսողական խողովակի օրգաններից և մարսողական գեղձերից:
• Ուշադրություն
• Մարսողական օրգաններն են բերանի խոռոչը, ըմպանը, կերակրափողը, ստամոքսը, 12-մատնյա աղին, բարակ, հաստ աղիները, ուղիղ աղին և հետանցքը:
• Մարսողական գեղձերն են թքագեղձերը, լյարդը, ենթաստամոքսային գեղձը, նաև ստամոքսի ու աղիների լորձաթաղանթում գտնվող հսկայական քանակությամբ մանր գեղձերը:
• Մարսողական խողովակի պատերն արտաքինից պատված են շարակցական հյուսվածքային թաղանթով, միջին շերտը հարթ մկանային կազմություն ունի: Այդ մկանաթելերի կծկման շնորհիվ աղիների պարունակությունը տեղաշարժվում է, և, ի վերջո, չմարսված նյութերը հեռացվում են օրգանիզմից: Մարսողական խողովակի պատերի ներքին շերտը լորձաթաղանթն է, որը կազմված է գեղձային էպիթելից:
• Մարսողական ֆերմենտներ և դրանց դերը: Օրգանական նյութերի քայքայման գործընթացը կատարվում է մարսողական հյութերի (թուք, ստամոքսահյութ, աղիքահյութ, լեղի, ենթաստամոքսային հյութ) ազդեցության շնորհիվ: Դրանք պարունակում են սպիտակուցային ծագում ունեցող ֆերմենտներ, որոնք արագացնում են քիմիական ռեակցիաները: Ֆերմենտների ազդեցությունը խիստ յուրովի է:
• Ուշադրություն
•  Յուրաքանչյուր ֆերմենտ ազդում է միայն որոշակի նյութի վրա:
• Օրինակ` սպիտակուցները ճեղքվում են պեպսին ֆերմենտի (ստամոքսում), ճարպերը` լիպազի, իսկ ածխաջրերը` ամիլազի կողմից (բարակ աղիում): Ֆերմենտները գործում են միայն որոշակի միջավայրում, օրինակ` պեպսինը` թթվային, ամիլազը` հիմնային: Ֆերմենտներն ազդում են միայն որոշակի ջերմաստիճանում, մեծ մասամբ` 36−37°C:
• Մարսողական համակարգի խանգարումները առաջացնում են մի շարք հիվանդություններ, ինչպես նաև պատճառ են դառնում գիրության:
• Գիրությունը (մարմնի ավելորդ քաշ) շատ բարդ խնդիր է, քանի որ դրա առաջացման պատճառները ավելի շատ են, քան դրա դեմ պայքարի արդյունավետ միջոցները:
• Նկարում գիրության առաջացման փուլերն են.
• Մարսողական համակարգի մասին առավել պարզ պատկերացում ստանալու համար դիտե՛ք տեսանյութը:
• https://www.youtube.com/embed/PY6CrC71KcU

Ապրիլի 1-7

Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ առաջադրանքերը․

• Գազափոխանակությունը թոքերում և հյուսվածքներում․
• Դասագիրք-էջ՝ 130-133

Լրացուցիչ աշխատանք․

1.Ինչպե՞ս կարելի է բարձրացնել օրգանիզﬕ դիմադրողականությունը շնչառական հիվանդությունների նկատմամբ:

Դիմադրողականությունը բարձրացնելու համար կարելի է անել հետևյալը․ Ընդհանուր առոջությունը պահպանելու համար հաժախ մարզվել, միրգ և բանջարեղեն ավելացնել սննդակարգին, խոնավություն պահպանել, բավարար քնել, փորձել իջեցնել սթրեսի մակարդակը, պահպանել լավ հիգենա և խուսափել «վատ սովորություններից»։

2.Որո՞նք են շնչառության հիգիենայի հիﬓական կանոնները:

Հազալիս կամ փռշտալիս բերանը և քիթը անձեռոցիկով կամ արմունկով ծածկելը, ձեռքերը օճառով և ջրով լվանալ և հիվանդ մարդկանց հետ մոտիկ շփումից խուսափել:

3.Ինչպե՞ս են հեռացվում քթի խոռոչ կամ շնչափող ընկած առարկաները:

Քթի խոռոչում կամ շնչափողում գտնվող առարկաները հիմնականում հեռացվում են քթի օգնությամբ ուժեղ փչելով(բաց թողնելով միայն այն խոռոչը որտեղ մնացել ա առարկան), կարելի է օգտագործել հազը կամ բժշկական գործիքներ:

Մարտի 11-17

Հարգելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․

1. Շնչառական համակարգ:
2. Կառուցվածքը:

Շնչառության նշանակությունը

Լրացուցիչ աշխատանք:

Նյութերը նայել, փորձել հասկանալ, 4-5րոպե տևողությամբ  նյութերը թարգմանել և պատրաստել տեսադասեր, տեղադրել բլոգներում, հղումները ինձ: Հարցերի դեպքում անպայման գրեք։

Պատասխանել հարցերին․

1. Ինչո՞ւ պետք է քթով շնչել:

Քթով շնչելն բարելավում է արյան շրջանառությունը, բարձրացնում արյան մեջ թթվածնի մակարդակը, դանդաղեցնում շնչառության ռիթմը և մեծացնում թոքերի ընդհանուր ծավալը։ Բերանով շնչելիս ատամնաշարը շեղվում է։

2. Ինչո՞ւ ջրի ﬔջ ընկած թոքի կտորը չի ընկղմվում:

4. Ինչո՞ւ երեխան, ով այս կամ այն պատճառով դժվարանում է քթով շնչել,
հաճախ է հիվանդանում մրսածության հիվանդություններով:

Բերանի խոռոչի մակերեսը անհամեմատ փոքր է: Այդ պատճառով բերանով շնչելիս օդը չի ենթարկվում վերոհիշյալ փոփոխություններին, որի հետևանքով հաճախ առաջանում են օդատար ուղիների բորբոքումներ:

Փետրվարի 26-ից մարտի 3

Հարգելի՛ սովորողներ, ներկյացնում եմ այս շաբաթվա անելիքները․

• Փետրվար ամսվա ամփոփում և գնահատում
• Ուսումնասիրում ենք նոր նյութ․
• Սրտամկանի ինֆարկտ, առողջ սիրտ, Ինսուլտ՝գլխուղեղի կաթված- այս նյութը դասարանում քննարկել ենք․-էՋ 107-110:
• Թոքերի կառուղվածքը կուսումնասիրենք հաջորդ շաբաթ

Լրացուցիչ աշխատանք․

1. Ինչպե՞ս է առաջանում սրտամկանի ինֆարկտը։
   
   Սրտամկանի ինֆարկտների մեծ մասն առաջանում է կորոնար զարկերակների (սիրտ մատակարարող անոթների) խցանման կամ սպազմի հետևանքով:
   Հիմնականում, զարկերակները խցանվում են աթերոսկլերոզի ժամանակ, երբ ճարպային նյութափոխանակության նստվածքները կուտակվում են զարկերակների ներքին պատի վրա և ձևավորում շերտեր։Սրտամկանի ինֆարկտը կարող է լինել նաև նեղ կորոնար զարկերակների մեջ թրոմբի հետևանք։ Ամենից հաճախ արյան թրոմբները ձևավորվում են այնտեղ, որտեղ զարկերակը արդեն նեղացել է աթերոսկլերոտիկ սալերի պատճառով:
   Սրտի կաթվածի վտանգի դեպքում հիվանդը հաճախ է կրծքավանդակում ունենում ճնշման և այրող ցավի զգացում, որը երբեմն ուղեկցվում է քրտնարտադրության, սրտխառնոցի կամ փսխման ուղեկցությամբ: Ցավը տարածվում է կրծքից մինչև ստորին ծնոտ, տարածվում է նաև  որովայնի, ձախ ձեռքի և ձախ ուսի վրա: Կրծքավանդակում կարող է լինել սեղմվածության զգացում։ Շնչառությունը դառնում է հազվադեպ, երկու վայրկյանից ավելի ընդմիջումներով:
   
2. Ինչպե՞ս է առաջանում գլխուղեղի կաթվածը։
   
   Մեր ուղեղը, ինչպես մնացած բոլոր օրգանները, սնվում են թթվածնով հարուստ զարկերակային արյունով: Ուղեղի անոթների խցանման կամ վնասման դեպքում ուղեղը մնում է առանց սնուցման: Հետևող արձագանքը լինում է տվյալ հատվածի մահը: Ուղեղի մահացած հատվածի հետ մարդը կորցնում է այն ֆունկցիաները, որոնց համար այն պատասխանատու էր: Այդպես է զարգանում է իշեմիկ կաթվածը: Վտանգավորը այն է, որ աղտանիշներն աստիճանաբար են զարգանում, իսկ օգնությունը պետք է ցուցաբերել անոթների խցանումից ոչ ուշ, քան 3 ժամից: Հեմորագիկ կաթվածը հանկարծակի է առաջանում: Այդ դեպքում բարձր զարկերակային ճնշման ֆոնի վրա պայթում են ուղեղի անոթները և արյունը լցնում է տվյալ հատվածը: Հեմատոմա է առաջանում: Առողջությունը պահպանելու համար հարկավոր է հիվանդանոց հասնել մեկ ժամվա ընթացքում:

Կենսաբանության փետրվար ամսվա ամփոփում

1. Սրտի կառուցվածք և արյան շրջանառությունը սրտով և անոթներով

Սրտի մասին,կառուցվածք-Սիրտը քառախորշ սնամեջ մկանային օրգան է: Մարդու սրտի չափսը մոտավորածես հավասար է նրա բռունցքի չափին: Չափահաս մարդու սրտի զանգվածը կազմում է 250−300 գ:Սիրտը գտնվում է կրծքավանդակի կենտրոնում՝ սրտապարկի մեջ, դեպի ձախ թեքված: Սիրտը բաժանվում է աջ և ձախ կեսերի, որոնցից յուրաքանչյուրը կազմված է նախասրտից և փորոքից:

1. Ինչ է իրենից ներկայացնում երակային և զարկերակային ճնշում

Երակային և զարկերակային ճնշումը ցույց է տալիս մեր առողջական վիճակը։

3. Ինչ նշանակություն ունի արյան մակադրումը մարդու կա՛՛՛՛;յանԱէ դոնոր հանդիսանում
   
   
4. Ինպես է առաջանում սրտամկանի ինֆարկտը
5. Ինչպես է առաջանում գլխուղեղի կաթվածը
6. Ներկայացնել փետրվար ամսվա բլոգային աշխատանքները